ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΩΝ
ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΥΔΟΥΜΑ
ΑΛΛΑ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΙΔΡΥΣΕΙ ΑΥΤΗΣ.



Δεκάδες Άγιοι μοναχοί από τα πρώτα χριστιανικά Χρόνια κατοίκησαν στης σπηλιές των Αστερουσίων Ορέων όπως μας αποκαλύπτουν τα διάφορα ευρήματα των σπηλαίων που περιβάλουν την σημερινή Ι. Μονή, αλλά και όπως η ιστορική και μοναδική τοιχογραφία του 12ου αιώνος που σώζεται στο καθολικό της Ιεράς Μονής φανερώνει την ύπαρξη αυτών των χώρων λατρείας και προσευχής.
Επίσης τα διάφορα συγγράμματα απευθυνόμενα στον λόγιο Διδάσκαλο της περιοχής και αδελφό της Ι. Μονής Κουδουμά ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΚΑΠΠΑΔΟΚΗ στα τέλει του 14 ου αιώνος φανερώνουν την ύπαρξη της Μονής αλλά και ιδιότυπου σχολείου μέσα στα κτήρια της.
Για το διδάσκαλο του Κουδουμά Δημήτριο Καππαδόκη έχουμε πληροφορίες από συστατική επιστολή που απέστειλε προφανώς ο Ιωσήφ Φιλάγρης , συνηγορώντας υπέρ ενός κατηγορουμένου μοναχού. Τονίζει ότι ο εν λόγο μοναχός εγκαταστάθηκε από πολύ μικρή ηλικία στο μονύδριο Κουδουμά τραφείς εν νουθεσία πάση και διδασκαλία μοναδική..... και διδάχθηκε τα ιερά γράμματα και τα πλείω τούτων από το Δημήτριο Καππαδόκη αδελφό της Μονής Κουδουμά .
Αυτή είναι και η μόνη είδηση που έχουμε για τη Μονή Κουδουμά κατά των 14 ο αιώνα. Πρόκειται όμως για σημαντική πληροφορία που συμπληρώνει την εκπαιδευτική εικόνα των Αστερουσίων και των μοναστηριών τους.
Από τότε η Μονή Κουδουμά χάνεται από το ιστορικό προσκήνιο.
Στη θέση της σημερινής Μονής οι Βενετσιάνοι χαρτογράφοι τοποθετούν τη Μονή του Χριστού. Δεν είναι γνωστό σήμερα σε ποιο Άγιο ήταν καθιερωμένη η παλαιότερη Μονή Κουδουμά.
Η αιτία της εγκατάλειψης της θα πρέπει να αναζητηθεί είτε στις πειρατικές επιδρομές ή στην τουρκική κατάκτηση της Κρήτης.
H επανίδρυση η και επαναλειτουργία της Ι. Μ. Κουδουμά σήμερα οφείλεται σε δυο Μεγάλες Μορφές της Εκκλησίας μας τους Οσίους Παρθένιο και Ευμένιο που με τη δράση τους και την άοκνη εργασία τους στον Ασκητικό Βίο μετέβαλαν τον τόπο του Κουδουμα σε ένα Θεοφύτευτο περιβόλι αναβιώνοντας την ποιο όμορφη την ποιο σεμνή και δύσβατη αλλά άπειρα ωραία και θαυμαστή Μοναχική ζωή της οραιοτέρας ζωής που δόθηκε ποτέ στον άνθρωπο σε τούτο τον τόπο.
Ο Κουδουμάς με την παρουσία των Πατέρων εδώ έγινε ο Πνευματικός Φάρος σε καιρούς δίσεκτους για την Εκκλησία και το Γένος μας με την απόλυτη ησυχαστικοί ζωή , τη ζωή της προσευχής της μεταρσίωσης της περισυλλογής.
Ο Παρθένιος και ο Ευμένιος ήταν η Χαρισματούχοι αυτοί που είδαν με τα μάτια τους την Παναγιά, που μίλησαν μαζί της, που τους ασπάσθηκε και τους έδινε μια ζωή παρηγοριές μεγάλες και αυτοί που της έδωσαν της υποσχέσεις της ισόβιας υπακοής.